Türk kavimlerinin tarihi geçmişinde, kültüründe destan ve masalların uzun bir epizodu olarak “Simurg” apayrı bir yere ve öneme sahiptir ve gerçekten incelenmeye, araştırılmaya değer bir “konu” olma özelliğini korumaktadır.
Arapların Anka, İranlıların Simurg adını verdikleri, Türkçede ise her iki şekliyle birlikte Zümrüdüanka (Simurg u Anka) olarak da adlandırılır.
Esasen bu fantastik hayvanların farklı kültürlerde yer almakla birlikte özde birbirinden türemiş oldukları söylenebilir. Örneğin Phoenix esas itibariyle Mısır mitolojlisinde görülür. Üzerinde durduğumuz Simurg daha çok İran mitolojisinde görülürken bunun Arap – İslam kültüründeki yansıması Anka ve Zümrüdüanka’dır. Bilindiği gibi Garuda ise Hind mitolojisinde yer alır. Bütün mitolojilerde yer alan Grifon ve gerçek hayvanlardan olan Akbaba ve başka bazı hayvanlar, diğer yırtıcı kuşlar bile zaman zaman bu gruba girerler.Grifonlar göğü, tan ağarışını, ilim, irfan, kuvvet gibi kavramları simgeler. Türk sanatında özellikle kartal başlı Grifonlar yaygın olarak görülür.
Sonuç olarak diyebiliriz ki hemen bütün Ön Asya kültürlerinde ve mitolojilerinde Simurg olarak isimlendirilen efsanevi kuş, Türk mitolojisi çerisinde de önemli bir yere sahiptir. Tıpkı kendileri gibi bu efsanevi kuşlar hakkında ortaya atılan söylenceler de ayrışmaz bir biçimde birbirine karışmış bulunmaktadır. Ama şurası da bir gerçektir ki bütün bu anlatımlarda esas itibariyle değişen sadece isimlerdir.
Yard. Doç. Dr. Rıdvan Canım
elinize sağlık on numara site olmuş.