Ahmet Vefik Paşa’nın Bursa Anısı ve Osmanlı’da Türklüğün Unutuluşu

Ahmet Refik Paşa Bursa Valisi iken kaymakamları teftişe ve halkla münasebetler kurarak dertlerini dinlemeye çıkar. İnegöl´e gelir. Paşa İnegöl´e gelirken, kaymakam ve diğer memurlar ile halkın ileri gelenleri karşılamaya çıkarlar. Paşayı şehrin dışında karşılarlar. Gelip şehrin ortasın da koyu gölgeli bir çınarın gölgesine otururlar. Kazanın İleri gelenlerinden çoğu paşanın etrafını sarıp sandalyelere otururlar, halkın ileri gelenleriyle konuşur, dertlerini dinlerken, karşısında, sağında ve solunda oturan ve kendisiyle konuşanların, oturuşları, giyinişleri ve konuşmaları dikkatini çeker, karşısında oturanların pervasızca konuşmaları Paşanın gözünden kaçmaz. Konuşmasını keserek; karşısında oturan iri kıyım, altın köstekli ve ayak ayaküstüne atıp keyfince oturan şahsa hitaben:

+Beyefendi siz kimsiniz? Hangi millettensiniz?

-Ben, şehir eşrafından Kiremitçiyan Oğullarından zeytin tüccarı Bogosum, Paşa Hazretleri.

Sağında oturan şahsa hitap ederek:

+Ya siz beyefendi?

-Ben, İnegöl eşrafından Pastırmacıyan Oğullarından zeytinyağı tüccarı Artin’im, Paşa Hazretleri.

Solunda oturak şahsa dönerek:

+Siz beyefendi?

-Ben Paşa Hazretleri, şehir eşrafından Kasapyan Oğullarından koyun ve sığır tüccarı Popopalasım… diye cevap verirler.

Bu sırada Paşanın gözü, arkalarda kırık bir iskemlenin üstünde oturan üstü başı dökülen, saçı sakalı birbirine karışmış bir ihtiyara ilişir. Parmağını uzatarak:

+Ya siz babacığım, siz hangi millettensiniz? diye sorar.

İhtiyar bir Paşa, bir Vali tarafından kendisine sual sorulacağını hiç ümit etmediğinden, sualin kendisine değil etrafında bulunanlardan birine sorulduğunu sanarak etrafına bakınır.

+Babacığım size soruyorum? diye tekrar eder. İhtiyar tereddütle kendi kendini işaret eder:

-Bana mı soruyorsunuz Paşa Hazretleri?

+Evet, Babacığım sana soruyorum. Sen hangi millettensin?

İhtiyar yavaş, yavaş ayağa kalkar. Elini avucunu ovalar, kekeleyerek:

-Ben Paşa Hazretleri, ben Paşa Hazretleri ben hâşâ huzurdan Türküm, der. Paşa gürlercesine konuşur.

+Be babacığım, bu memlekette Türk olmak. Türküm demek Suç mudur ki, böyle konuşuyorsun. Ben de Türküm.

İhtiyar koşarak Paşanın yanma gelir, yerden bir temenna ile eteklerine ellerine sarılarak hem öpmek ister, hem de:

-Sahi mi Paşa Hazretleri sen de Türk müsün Paşa Hazretleri, Türk ten Paşa olur mu Paşa Hazretleri? diyerek Ahmet Vefik Paşanın elini öper,

Paşa:

+Babacığım Paşa olmak ne ki. Yedi cihana baş eğdiren Padişahlar da Türk’tür, anladın mı? derken gözleri yaşarır. Rahatça ağlayabilmek için sırtını kalabalığa dönerek yürür gider.

Evet, Osmanlının son dönemlerinde sadece padişahlar Türk kalmıştır. Sadrazamlar, vezirler, paşalar ve ağaların hemen hepsi azınlıklardan oluşmuştur. Osmanlı Devleti öz kimliğinden uzaklaşmanın bedelini, çok ağır ödemiş ve yıkılmıştır.

Hırvat kökenli sadrazam Kuyucu Murat Paşa Celalî isyanlarını bastırırken bazı kaynaklara göre 30 bin, bazılarına göre 155 bin Türkmen’i, öldürerek yahut diri diri, derin kuyulara gömdürmüştür. Anadolu’da öldürttüğü kişilerin kellelerinden yaptırdığı piramitler, nesillerce birer korku hikâyesi olarak anlatıldı. Aman dileyen insanlara Kuyucu’nun yanıtı; ”Vurun şu pis Türk’ün başını” olmuştur.

Osmanlı Tarihçisi Naima, Türkler için, ”Nadan (Kaba Türk), Etrak-ı bi idrak (Anlayış yoksunu Türk) ifadelerini kullanmaktadır.

Not: Bu okuduğunuz yazıdan sonra beni ”Osmanlı Düşmanı” olarak tanımlayabilirsiniz. Ama ben Osmanlı düşmanı falan değilim. Ben sadece Osmanlı’nın Yükseliş dönemi’nden itibaren Türklük bilinci’nin nasıl zayıfladığını ve sonrasın da Türklüğün nasıl unutulduğunu sizlere anlatmak istedim. Umarım bu yazılardan kötü bir yorum çıkarmazsınız. Bilakis unutmamalıyız ki Osmanlı bunlara rağmen bir Türk İmparatorluğudur ve Türk İmparatorlukları arasın da önemli yer taşır.