Komünizm Marks ile beraber Almanya’da ortaya çıkmıştır ( bugün de hala Almanya’da sosyal demokrasi anlayışı güçlüdür). Fikirleri tehlikeli görüldüğü için İngiltere’ye sürülmüş ve orada Sanayi Devrimi ile ortaya çıkan madenlerde, fabrikalarda çalışan işçi sınıfı ile tanışma imkanı bulmuştur. Hegel’in idealizmine karşı çıkarak tarihsel materyalizm anlayışını oluşturmuştur. Rusya’dan önce Marksizm 1848 ayaklanmasına ve 1871 de kurulan Paris komününe öncülük etmiştir. Rusya’nın Türk devletleri üzerindeki baskıcı tutumuna katılıyorum. Sovyetler’de Rus milliyetçiliği dışında her türlü milliyetçilik yasaktı. Cengiz Aytmatov bunu romanlarında başarı ile işlemiştir. Sovyetler zamanında tüm üretim yapan fabrikalar bugünün Rusya’sının sınırları içinde kurulmuştu. Diğer ülkeler tarım ekonomisine mahkum edilmiştir. SSCB dağıldıktan sonra Yen’i kurulan Türk devletleri uzun süre Rusya’ya ekonomik yönden bağımlı kalmıştır.
